BỆNH NGÓN TAY LÒ XO (TRIGGER FINGER)

BỆNH NGÓN TAY LÒ XO

(TRIGGER FINGER)

Ngón tay lò xo là gì?

Ngón tay lò xo hay Trigger Finger là tình trạng viêm các bao gân (hay dây chằng bao xơ) của gân gập ngón hay gân gấp ngón tay gây chít hẹp các bao này. Trong một số trường hợp, ngón tay lò xo có thể khiến một phần của gân tụ lại, tạo thành một cục u nhỏ (nốt sần) ở gốc ngón tay bị ảnh hưởng. Nếu nốt sần được hình thành, gân có thể bị kẹt trong vỏ bọc gân, khiến ngón tay bị kẹt ở vị trí cong. Mỗi lần gấp hay duỗi ngón tay rất khó khăn, bệnh nhân phải cố gắng mới bật được ngón tay ra hoặc phải dùng tay bên lành kéo ngón tay bị tổn thương ra. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách thì gân bị ảnh hưởng có thể bị đứt đột ngột, khiến ngón tay bật ra như lò xo hoặc cò súng.

Phụ nữ tuổi trung niên, người bị bệnh tiểu đường, gout, viêm thấp khớp, người làm công việc vận động ngón tay liên tục là những đối tượng dễ mắc bệnh.

Tác hại của Ngón tay lò xo

Thông thường, tỷ lệ mắc bệnh ngón tay lò xo của nữ giới cao hơn nam giới rất nhiều và còn là hậu quả của một số bệnh như: viêm khớp dạng thấp, tiểu đường tuýp 2, viêm khớp vảy nến, bệnh Gout,… Bên cạnh đó, đặc thù tính chất của một số công việc như nghề giáo viên, nông dân, thợ cắt tóc, bác sĩ phẫu thuật, thợ thủ công, nhân viên đánh máy,… có nguy cơ cao mắc bệnh ngón tay lò xo do sử dụng linh hoạt ngón tay thường xuyên.

Ngón tay lò xo không phải là bệnh quá nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, gây mất khả năng lao động trong các công việc cần nhiều thao tác. Ngoài ra, bạn còn có thể phải bỏ đi những sở thích thể thao của mình. Hơn nữa, việc ngón tay bị tê liệt sẽ ảnh hưởng rất lớn tới khả năng sinh hoạt và chất lượng cuộc sống hàng ngày của người bệnh.

Chính vì vậy, khi xuất hiện những triệu chứng của bệnh như đau nhức, khó vận động ngón tay, tê bì,… người bệnh không nên chủ quan mà cần đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị bởi các bác sĩ chuyên khoa.

Nguyên nhân gây bệnh

Các nguyên nhân dẫn đến ngón tay lò xo vẫn chưa được xác định rõ.

Nhưng một số nghiên cứu trên thế giới mới đây đã chỉ ra các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc phải ngón tay lò xo bao gồm:

Tổn thương tại chỗ:

Bệnh co thắt Dupuytren, mô liên kết ở lòng bàn tay dày lên khiến 1 hoặc nhiều ngón tay bị cong vào lòng bàn tay.

Hội chứng ống cổ tay là tình trạng ảnh hưởng đến dây thần kinh ở cổ tay, gây đau và ngứa ran.

Bệnh De Quervain ảnh hưởng đến gân ở ngón tay cái, gây đau ở cổ tay.

Bệnh lý toàn thân:

Bệnh đái tháo đường.

Viêm khớp dạng thấp: Bệnh liên quan đến rối loạn hệ miễn dịch, dẫn đến đau và cứng khớp.

Bệnh gút: Bệnh viêm khớp với các tinh thể natri urat hình thành bên trong và xung quanh khớp khiến khớp bị viêm (sưng).

Bệnh amyloidosis là tình trạng một loại protein bất thường gọi là amyloid tích tụ trong các cơ quan trong cơ thể (ví dụ như gan).

Tuyến giáp hoạt động kém (suy giáp).

Triệu chứng bệnh

Thời gian đầu bị bệnh, triệu chứng thường gặp nhất là tình trạng ngón cái bật nhẹ không đau hoặc cảm thấy khó chịu khi cử động. Sau một thời gian, bệnh tiến triển và gây ra một số âm thanh lạo xạo, lục cục khi cử động gấp duỗi ngón, giai đoạn muộn hơn có thể xuất hiện đau khi ấn vào các khớp ngón tay hoặc các liên đốt gần trong bàn tay. Bên cạnh đó, bệnh nhân có thể gặp phải một số triệu chứng như sau:

– Người bệnh bị đau khi cử động

– Khi người bệnh vận động, ngón tay cái rất khó cử động, bị cố định hoặc mắc kẹt trong tư thế gập xuống.

– Đau vùng gân và cơn đau sẽ nặng hơn khi người bệnh cử động.

– Trong những trường hợp nặng, bệnh nhân cần được người khác hỗ trợ mới có thể kéo thẳng hoặc đưa ngón tay về vị trí cũ.

– Ngón tay bị bệnh có thể sưng lên.

Ngoài ra, khi thăm khám trên lâm sàng có thể phân loại bệnh thành 4 cấp độ tương ứng với các triệu chứng cụ thể như sau:

– Cấp độ 1: Người bệnh cảm nhận rõ những cơn đau ở lòng bàn tay, vùng gân gấp ngón cái.

– Cấp độ 2: Ngón tay có cảm giác bị vướng và khó chịu.

– Cấp độ 3: Ngón tay cái bị khóa và chỉ có khả năng cử động thụ động.

– Cấp độ 4: Ngón tay cái bị khóa cố định và không thể cử động.

Khi xuất hiện những biểu hiện bệnh kể trên, bệnh nhân nên đến các cơ sở y khoa để thăm khám, điều trị bệnh sớm. Nếu để lâu ngày, ngón tay lò xo có thể dẫn đến những cơn đau mạn tính, khả năng vận động của ngón tay sẽ giảm nghiêm trọng và ảnh hưởng lớn đến công việc và sinh hoạt của người bệnh.

Chẩn đoán & điều trị

Trước hết, bác sĩ sẽ thăm khám các triệu chứng lâm sàng, sau đó chỉ định người bệnh thực hiện một số xét nghiệm cần thiết như sau:

Siêu âm với đầu dò để nhận biết rõ hình ảnh bao gân dày lên hay có dịch bao quanh hoặc xuất hiện những hạt xơ trong bao gân.
Chụp cộng hưởng từ MRI: Hình ảnh kết quả có thể cho thấy tình trạng tràn dịch sưng tấy bao gân, cấu trúc cũng như chất lượng gân bị thay đổi,…
Kết quả xét nghiệm máu cho thấy những bất thường về bạch cầu và tốc độ máu lắng tăng cao.

Điều trị hiệu quả

Việc điều trị ngón tay lò xo phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và thời gian mắc bệnh. Một số trường hợp, ngón tay lò xo có thể tự giảm bớt mà không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, ngón tay bị ảnh hưởng có khả năng bị cong vĩnh viễn, ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.

Thuốc

Tùy theo từng trường hợp, bác sĩ có thể đưa ra những chỉ định cụ thể. Có thể dùng thuốc kháng viêm, thuốc giảm đau bằng đường uống. Trong một số trường hợp đặc biệt có thể áp dụng tiêm corticoid tại chỗ. Tuy nhiên, chỉ các bác sĩ Chuyên khoa cơ xương khớp có kinh nghiệm mới thực hiện được phương pháp này. Hơn nữa phòng tiêm cần được đảm bảo vô trùng tuyệt đối.
Nếu bệnh gây ra nhiễm trùng toàn thân thì cần dùng thuốc kháng sinh. Bổ sung thêm vitamin C để tăng cường sức đề kháng của người bệnh
Dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) để giúp giảm đau trong trường hợp sưng viêm, có thể dùng uống hoặc tiêm.

Trong trường hợp nặng, corticosteroid dạng dung dịch sẽ được tiêm vào ngón tay lò xo. Corticosteroid có tác dụng giảm sưng tấy, giúp gân cử động linh hoạt trở lại. Sự phục hồi này có thể xảy ra trong vòng vài ngày đến vài tuần sau khi tiêm.

Người ta ước tính rằng tiêm corticosteroid là phương pháp điều trị hiệu quả cho 50 đến 70% số người bị ngón tay lò xo. Tuy nhiên, chúng thường kém hiệu quả hơn ở những người có tình trạng sức khỏe tiềm ẩn nhất định, chẳng hạn như bệnh đái tháo đường và viêm khớp dạng thấp.

Tiêm corticosteroid có thể phục hồi lâu dài ngón tay lò xo nhưng trong một số trường hợp, vấn đề có thể quay trở lại sau khi điều trị. Có thể tiêm lặp lại lần hai corticosteroid nhưng thường kém hiệu quả hơn mũi tiêm đầu tiên. Rủi ro khi tiêm corticosteroid vào ngón tay lò xo khá hiếm, nếu có thường là tác dụng phụ làm da mỏng hoặc thay đổi màu sắc ở chỗ tiêm.

Thuốc thuộc nhóm NSAID có khả năng kháng viêm, giảm đau

Nẹp cố định

Nẹp cố định ngón tay lò xo để giảm cử động. Trong những trường hợp nhẹ, nẹp nhựa có thể làm giảm các triệu chứng bằng cách hạn chế sự cử động của ngón tay. Nếu ngón tay hay bị cứng vào buổi sáng, có thể sử dụng nẹp qua đêm. Thời gian đeo nẹp phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ và mức độ của bệnh.

Phẫu thuật

Phẫu thuật bàn tay bị ảnh hưởng giúp ngón tay có thể di chuyển linh hoạt trở lại. Phẫu thuật thường chỉ được sử dụng khi các phương pháp điều trị khác không thành công. Phẫu thuật có thể đạt hiệu quả lên tới 100%, tuy nhiên bệnh nhân cần phải nghỉ ngơi, hạn chế vận động tay từ 2 đến 4 tuần để hồi phục hoàn toàn. Có 2 loại phẫu thuật cho ngón tay lò xo là:

Phẫu thuật giải phóng ngón tay lò xo mở: Phẫu thuật này thường được thực hiện ở gốc ngón tay hoặc ngón cái bị ảnh hưởng để mở rộng phần trên của vỏ gân, giảm cọ xát và giúp gân di chuyển linh hoạt hơn.
Phẫu thuật giải phóng ngón tay lò xo qua da: Phẫu thuật này sẽ đưa cây kim vào gốc ngón tay bị ảnh hưởng và dùng để cắt qua dây chằng để đến gân. Vì phẫu thuật qua da không liên quan đến việc rạch da nên sẽ không có vết thương hoặc sẹo. Tuy nhiên, thủ thuật này có nhiều rủi ro hơn so với phẫu thuật mở và có thể kém hiệu quả hơn. Các dây thần kinh và động mạch quan trọng nằm rất gần vỏ gân và có thể dễ dàng bị ảnh hưởng. Do đó, phẫu thuật mở thường là phương pháp thường dùng.

Phẫu thuật bệnh ngón tay lò xo

Trị liệu bằng tay

Các loại trị liệu giúp ngón tay giảm tình trạng cứng bao gồm:

Vật lý trị liệu:Sử dụng các thao tác xoa bóp và bài tập để cải thiện chuyển động và chức năng của bàn tay.
Thay đổi nghề nghiệp:Nếu công việc hiện tại có liên quan trực tiếp đến hoạt động của bàn tay (gõ máy tính, công việc nặng cần khuân vác…) thì nên cân nhắc thay đổi công việc phù hợp hơn.

Tập vật lý trị liệu giúp nhanh hồi phục và ngăn ngừa nguy cơ tái phát

Ngón tay cò súng ở trẻ em

Ngón tay cò súng không phổ biến ở trẻ em nhưng đôi khi trẻ nhỏ cũng mắc bệnh này. Nó có thể ảnh hưởng đến khả năng duỗi thẳng ngón tay cái của trẻ, nhưng hiếm khi gây đau và thường thuyên giảm khi trẻ được 3 tuổi mà không cần điều trị.

Chấn thương ngón tay làm tăng nguy cơ bị ngón tay lò xo ở trẻ

Dự phòng Bệnh

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế và kiểm soát diễn tiến của bệnh

Chế độ sinh hoạt:

Người bệnh nên có tinh thần lạc quan, hạn chế căng thẳng vì tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến sự thành công của điều trị.
Để điều trị hiệu quả và giảm khả năng tái phát, người bệnh nên tuân thủ điều trị, đặc biệt trong điều trị các bệnh lý nguyên nhân, ví dụ bệnh gút, đái tháo đường, viêm khớp dạng thấp…
Nếu công việc hàng ngày có ảnh hưởng trực tiếp đến ngón tay, bàn tay thì nên điều chỉnh hoặc thay đổi công việc phù hợp hơn.
Một số cách để giảm căng thẳng: Tập thể dục nhẹ nhàng, áp dụng các phương pháp vật lý trị liệu hoặc bài tập dành cho ngón tay, thiền định, nuôi thú cưng, chia sẻ tâm sự với người thân, bạn bè…

Chế độ dinh dưỡng: Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị.